Mụn nội tiết là gì? Trị mụn nội tiết chuẩn y khoa

Mụn nội tiết là một loại mụn trứng cá viêm trung bình đến nặng, rất khó chẩn đoán và điều trị, gây phiền toái cho những người mắc phải. Để giúp bạn tìm hiểu nguyên nhân của mụn nội tiết và cách điều trị hiệu quả và an toàn nhất, các chuyên gia da liễu Phương Đông sẽ hướng dẫn bạn. Việc sử dụng thuốc uống trị mụn nội tiết có hiệu quả không phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và cần được tư vấn bởi bác sĩ. Vì vậy, để có quy trình điều trị chính xác và tối ưu nhất, hãy tìm hiểu kỹ hơn và tham khảo ý kiến ​​chuyên gia của Phương Đông.

1- Mụn nội tiết là gì?

Mụn nội tiết liên quan đến sự biến động của nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt là nồng độ androgen dư thừa. Đây là tình trạng da liễu phổ biến ở nhiều độ tuổi và ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Tuy nhiên, thường xảy ra nhiều hơn ở tuổi dậy thì và phụ nữ, đặc biệt là trong các giai đoạn như mang thai, mãn kinh và các rối loạn kinh nguyệt khác.

2- Nguyên nhân gây mụn nội tiết là gì?

Mụn nội tiết có thể gây ra nhiều tác hại khác nhau, bao gồm sẹo thâm, vấn đề thẩm mỹ và tâm lý. Nó phát triển do sự mất cân bằng của các hormone trong cơ thể, với nồng độ androgen cao dư thừa được xác định là một yếu tố gây ra mụn trứng cá.

Androgen kích thích sự phát triển của tuyến bã nhờn và tăng cường sản xuất bã nhờn. Khi nồng độ androgen tăng cao, mụn trứng cá thường xuất hiện, và xác định lượng androgen trong huyết tương có thể giúp cho việc chẩn đoán và điều trị. Các tuyến thượng thận và sinh dục là nguồn sản xuất androgen chính trong cơ thể, nhưng các cơ quan cuối cùng như gan, mỡ và da cũng có khả năng chuyển hóa các tiền chất thành androgen mạnh hơn, đóng vai trò giống như các cơ quan nội tiết. Ngoài ra, các khối u ác tính có thể dẫn đến sản xuất quá mức nội tiết tố androgen từ tuyến thượng thận và buồng trứng.

Việc xác định được nguyên nhân nội tiết của mụn trứng cá là rất quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị tối ưu và nhanh chóng cho bệnh nhân.

Các nguyên nhân gây ra mụn nội tiết bao gồm:

• Sự thay đổi nồng độ hormone ở phụ nữ, bao gồm các tình trạng xung quanh kỳ kinh nguyệt, kinh nguyệt không đều, trong khi mang thai, trong thời kỳ mãn kinh hoặc sau khi ngừng kiểm soát sinh sản.
• Điều trị testosterone cho nam giới.
• Tiền sử gia đình.
• Các tình trạng bệnh lý dư thừa androgen, bao gồm hội chứng buồng trứng đa nang, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, hoặc khối u tuyến thượng thận hoặc buồng trứng.
• Căng thẳng, thiếu ngủ, và sinh hoạt không điều độ.

3- Ai thường bị mụn nội tiết?

Phần lớn bệnh nhân mắc mụn nội tiết thường bắt đầu phát triển tại độ tuổi 20 hoặc sau đó, và thường có xu hướng trở thành một vấn đề mạn tính và lặp lại trong nhiều năm. Có những trường hợp tái phát liên tục từ giai đoạn thanh thiếu niên, hoặc sau một thời gian sạch mụn kéo dài đến hơn 25 tuổi thì lại tái phát trở lại.

Mụn nội tiết thường xảy ra phổ biến ở nữ giới. Một nghiên cứu lớn tại Mỹ đã chỉ ra rằng khoảng 50% phụ nữ vẫn bị mụn sau khi đạt đến độ tuổi 20, 35% ở độ tuổi 30, 26% ở độ tuổi 40 và 15% ở độ tuổi 50 trở lên. Một nghiên cứu tương tự tại Châu Âu cũng ghi nhận các con số tương tự và nhận thấy rằng tỷ lệ này tăng đáng kể trong nhóm phụ nữ mắc các triệu chứng y khoa khác.

4- Đặc điểm nhận biết mụn nội tiết là gì?

Mụn nội tiết thường khá dai dẳng và không đáp ứng điều trị vì cần những điều trị đặc biệt hơn. Việc nhận biết đúng được tình trạng sẽ giúp bạn tiếp cận điều trị hiệu quả hơn và nhận được tư vấn tốt hơn từ các bác sĩ chuyên khoa

Nhận diện mụn qua triệu chứng

• Mụn liên quan đến hóc môn có thể biểu hiện dưới nhiều dạng tổn thương viêm và đỏ, đau : Mụn sẩn, mụn mủ hoặc mụn nang ( hay gặp nhất)     
• Mụn nang : nang hình thành sâu dưới da và không có đầu trên bề mặt. Những vết sưng này thường mềm khi chạm vào, một loại mụn mức độ nặng, dễ để lại biến chứng.

Nhận diện mụn qua vị trí

Thương tổn mụn liên quan đến nội tiết có nhiều khả năng xuất hiện trên mặt của bạn, nhưng cũng có thể xuất hiện ở những nơi sau: vùng cổ, mặt lưng, đôi vai hay ngực.

Ở tuổi dậy thì, mụn liên quan đến nội tiết thường xuất hiện ở vùng chữ T, còn ở tuổi trưởng thành chúng thường hình thành ở phần dưới của khuôn mặt. Điều này bao gồm phần dưới má và xung quanh đường viền hàm của bạn. Ta thường hay gặp mụn trứng cá ở cằm, trán, mũi.

Có một điểm khá thú vị là có sự khác biệt nhẹ trong biểu hiện tổn thương mụn ở hai nhóm đối tượng:

• Mụn ở phụ nữ trưởng thành thường biểu hiện ở 1/3 dưới của mặt, cổ, quai hàm (dấu hiệu “chuỗi tràng mụn” hoặc “mặt nạ phẫu thuật”) và có thể ít thấy những tổn thương nhân mụn không viêm đi kèm. Có nghiên cứu chỉ ra rằng có đến 85% phụ nữ trưởng thành vẫn có tổn thương dạng nhân mụn và thường gặp nhiều hơn ở nhóm phụ nữ có tiếp xúc với khói thuốc lá.
• Trong khi đó, với độ tuổi thanh thiếu niên, mụn thường xuất hiện ở vùng chữ T (trán, mũi, cằm) hoặc lan rộng sau đó với nhiều dạng tổn thương, tiến triển tương ứng với quá trình hình thành mụn. 

Nhận diện qua các bệnh liên quan đến nội tiết

Các bệnh lý làm rối loạn cân bằng hormone (trong đó là việc sản sinh các androgen quá mức) như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), tăng sản thượng thận bẩm sinh, và u tuyến thượng thận cũng có thể là nguyên nhân gây nên của tình trạng mụn này. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng mụn không kiểm soát được có thể là dấu hiệu của các vấn đề này, nhưng hãy đừng quên một triệu chứng thì không được gọi là một bệnh.

Nhận diện qua các triệu chứng khác đi kèm

Ngoài ra, bạn cần lưu tâm đến những triệu chứng khác đi kèm. Bằng việc hỏi bệnh, thăm khám lâm sàng và nhận định tổn thương, nếu cần thiết bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm hình ảnh học như siêu âm bụng khảo sát kĩ cấu trúc buồng trứng hai bên, hoặc xét nghiệm máu đo nồng độ hormone để xác định chẩn đoán liệu bạn có bị mụn liên quan đến nội tiết hay không

5- Một số hình ảnh mụn nội tiết

Để xác định chẩn đoán, các bác sĩ da liễu sẽ tiến hành xem xét lại tình trạng tổn thương mụn cũng như đánh giá các yếu tố góp phần hình thành mụn liên quan đến nội tiết tố

​

• Sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể
• Tiền sử bệnh lý
• Tiền sử sử dụng thuốc của bạn
• Tình trạng sức khoẻ, căng thẳng

Hiện nay, các xét nghiệm máu sàng lọc định lượng mức độ cao của Androgen trong máu ngày càng phát triển, góp phần giúp xác định được nhiều tình trạng mụn, đem lại nhiều lợi ích trong điều trị.

6- Cách trị mụn nội tiết chuẩn y khoa

Nếu bạn đang gặp phải tình trạng mụn, đặc biệt là mụn nặng, câu hỏi phổ biến đó là "làm thế nào để hết mụn?". Dù bạn sử dụng bất kỳ phương pháp điều trị mụn nào, tốt nhất là nên đến phòng khám Da liễu để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp nhất với tình trạng mụn của bạn. Trong một số trường hợp, mụn có thể do hóc môn, ở mức độ nhẹ, bạn có thể sử dụng các sản phẩm không kê đơn (OTC) để điều trị. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp khác không đáp ứng thông thường với các loại thuốc không kê đơn.

Với những loại mụn viêm, mủ, dạng mụn nang, chúng thường hình thành sâu dưới da, ngoài tầm với của hầu hết các loại thuốc bôi ngoài da. Trong trường hợp này, thuốc uống hoặc viên uống trị mụn nội tiết có thể được sử dụng để giúp cân bằng nội tiết tố và làm sáng da. Các lựa chọn phổ biến trong liệu pháp nội tiết tố bao gồm thuốc tránh thai và thuốc kháng androgen. Tuy nhiên, các thuốc này chỉ nên được chỉ định cho phụ nữ.

Thuốc tránh thai trị mụn nội tiết

Theo khuyến cáo từ Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ (AAD), thuốc uống trị mụn nội tiết thường được sử dụng là thuốc tránh thai kết hợp chứa estrogen, có hiệu quả trong điều trị mụn viêm ở phụ nữ. Các viên uống này thường chứa các Progestin thế hệ mới kháng Androgen, như drospirenone, chlormadinone,..., nhằm vào các hormone có thể gây ra mụn trứng cá. Viên uống này đặc biệt hữu ích trong thời kỳ cao điểm của hormone, chẳng hạn như trong thời kỳ rụng trứng.

Tuy nhiên, khi sử dụng viên tránh thai - thuốc uống trị mụn nội tiết, bạn cần lưu ý không sử dụng nếu đang trong thai kỳ, cho con bú, tiền sử đông máu, huyết khối, cao huyết áp, hoặc ung thư vú. Bạn cũng không nên sử dụng thuốc uống trị mụn nội tiết này nếu bạn hút thuốc lá.

Sử dụng thuốc kháng androgen – Spironolactone trị mụn nội tiết

Thuốc kháng androgen là một loại thuốc trị mụn nội tiết được sử dụng phổ biến. Cơ chế hoạt động của nó là giảm sự tiết ra của hormone nam androgen, một hormone tồn tại trong cả nam và nữ. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc kháng androgen có thể gây ra các vấn đề về mụn trứng cá bằng cách ảnh hưởng đến các tuyến bã nhờn trong nang lông và tăng sản xuất dầu.

Mặc dù thuốc uống trị mụn nội tiết Spironolactone (Aldactone) ban đầu được sử dụng để điều trị huyết áp cao, nhưng nó cũng có tác dụng kháng androgen. Điều này có nghĩa là nó có thể giúp giảm sản xuất hormone androgen và duy trì mức độ hormone trong cơ thể ổn định.

Dùng Retinoids trị mụn nội tiết

Nếu bạn có vấn đề về mụn trứng cá nhẹ do nội tiết tố, Retinoids có thể là một lựa chọn phù hợp để sử dụng tại chỗ. Retinoids có nguồn gốc từ vitamin A. Tuy nhiên, nếu tình trạng mụn nặng hơn, bạn có thể được chỉ định sử dụng Isotretinoin uống.

Việc sử dụng một sản phẩm được kê đơn mạnh mẽ hơn thường là cách hiệu quả nhất để giữ cho làn da của bạn sạch sẽ.

Tuy nhiên, để tránh các tác dụng không mong muốn của thuốc, việc sử dụng Retinoids nên được giám sát và hướng dẫn cụ thể bởi các bác sĩ da liễu.

7- Mụn nội tiết ảnh hưởng nghiêm trọng như thế nào?

Sự mất cân bằng các nội tiết tố trong cơ thế có thể gây ra các tổn thương nặng hoặc vết sưng trên da của bạn có thể trở nên đỏ, viêm, đau nếu không được điều trị. Mụn từ trung bình đến nặng nến không được điều trị có thể dẫn đến sẹo tại nơi hình thành các tổn thương. Bên cạnh đó, những vết sưng đỏ đau, gây ảnh hưởng sâu sắc về mặt thẩm mỹ cũng như tinh thần, gây mất tự tin cho bản thân, thậm chí có thể dẫn đến trầm cảm.

8- Mụn nội tiết kéo dài bao lâu?

Mụn nội tiết ảnh hưởng khác nhau đối với mỗi người. Thời gian để mụn trứng cá hết tùy thuộc vào từng trường hợp, có thể là vài ngày hoặc thậm chí vài tuần. Nếu không được điều trị, mụn trứng cá có thể kéo dài nhiều tháng.

Việc điều trị mụn trứng cá liên quan đến nội tiết tố cũng khác nhau đối với từng người, tuy nhiên việc kiên trì và tuân thủ quy trình điều trị là rất quan trọng. Thông thường, việc điều trị mụn nội tiết có thể mất từ bốn đến sáu tuần để thấy được sự cải thiện của làn da.

Hy vọng những thông tin trên giúp bạn hiểu rõ hơn về mụn trứng cá, nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với Phương Đông để được tư vấn và lên phác đồ điều trị mụn trứng cá cá nhân hóa, phù hợp nhất với tình trạng của bạn.