Mụn nan là gì? Cách điều trị mụn nang

1. Mụn nang

Cysts, hay còn gọi là mụn nang, là loại mụn trứng cá thể nặng, thuộc nhóm mụn trứng cá “ác tính”. Chúng có hình dáng giống như những “khối u” và khi sờ vào thường cứng chắc hoặc mềm tùy theo tổ chức bên trong. Chất lỏng, chất bã hoặc mủ sánh đặc trong mụn cũng gây đau nhức cho người bị mụn. Trong một số trường hợp, mụn nang có thể viêm nặng và có mùi hôi khó chịu.

Mụn nang có thể xuất hiện ở nhiều vị trí trên cơ thể như cổ, ngực, lưng và đặc biệt là ở mặt, nơi có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh. Mụn nang không thể tự hết và thường tồn tại nhiều năm. Điều này khiến việc tự điều trị rất khó khăn vì những loại thuốc bôi thường không có tác dụng với chúng. Ngoài ra, nếu mụn nang bị vỡ thì nhân có thể tạo thành các "dormant mụn" và trú ngụ dưới da trong thời gian dài.

Thuật ngữ “dormant mụn” được dùng để chỉ tình trạng mụn “ngủ đông”. Những nốt mụn này đã xẹp xuống nhưng không sưng cũng không đau. Chúng để lại mảng sưng đỏ/ thâm sẫm màu và khi chạm vào vẫn cảm thấy cộm. Tình trạng này rất khó xử lý và có thể trú ngụ dưới da trong thời gian dài. Nếu không được điều trị kịp thời, mụn nang có thể gây ra nhiều vấn đề khác như nóng, sốt, tạo ổ áp xe hoặc gây tổn thương da và phá hủy cấu trúc da bên trong, gây sẹo lõm/ sẹo lồi vĩnh viễn. Tình trạng này gây mất thẩm mỹ và làm mất tự tin khi giao tiếp, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bị mụn.

Lời khuyên của Bác sĩ: 

Nếu mụn của bạn có các đặc điểm như kể trên có nghĩa là bạn đang bị mụn nang. Cần đến ngay Bác sĩ da liễu / Bệnh viện da liễu hoặc Phòng khám chuyên trị mụn uy tín để được phát hiện sớm và điều trị mụn nang kịp thời, tránh để các ổ nang ăn sâu xuống bên dưới, nguy cơ biến chứng rất cao, rất khó điều trị và tốn kém nhiều chi phí nếu để mụn nang trở nặng.

2. Hình thành mụn nang

Quá trình hình thành mụn nang tương tự như quá trình hình thành mụn trứng cá nói chung, bao gồm ba yếu tố chính:

• Tăng tiết bã nhờn.
• Sừng hóa lỗ chân lông (tế bào chết).
• Vi khuẩn mụn (C.acnes) và quá trình viêm.

Khi tuyến bã nhờn tăng tiết quá mức và lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi bụi bẩn và tế bào chết, vi khuẩn mụn (C.acnes) sẽ phát triển và gây ra viêm nhiễm. Nếu quá trình viêm nhiễm diễn ra nặng, mụn nang sẽ hình thành với mủ màu trắng hoặc vàng bên trong và các triệu chứng như sưng, nóng, đỏ và đau.

Để tránh mụn nang, không nên sờ hoặc nặn bằng tay vì có thể gây nhiễm trùng nặng và khó điều trị. Thay vào đó, nên đến bác sĩ chuyên khoa ngay khi mụn xuất hiện để được điều trị phù hợp và ngăn ngừa sự viêm nhiễm nặng hơn.

3. Yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng mụn nang

Các yếu tố sau đây được cho là nguyên nhân gây mụn trứng cá nói chung và mụn nang nói riêng, góp phần làm tình trạng nặng hơn:

• Nặn mụn là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm tình trạng mụn nang nặng hơn và để lại sẹo.
• Yếu tố di truyền cũng ảnh hưởng đến khả năng bị mụn nang, nếu cả bố mẹ đều dễ bị mụn thì khả năng cao là bạn cũng sẽ bị.
• Thay đổi hormone trong giai đoạn dậy thì, mãn kinh, mang thai,...có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất bã nhờn, gây mụn viêm và mụn nang.
• Một số loại thuốc điều trị bệnh như corticosteroid, testosterone hoặc lithium cũng là yếu tố góp phần gây mụn nang trên da.
• Thói quen xấu như thiếu khoa học trong việc chăm sóc da mặt, vệ sinh da kém, chà sát da quá mạnh, hay sờ lên mặt và cạy nặn mụn, sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng gây tổn thương da, tạo ra môi trường thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập, phát triển và gây mụn.
• Chế độ ăn nhiều sữa tách béo, thực phẩm giàu carbohydrate, uống các chất kích thích, hút thuốc,....cũng có thể gây mụn nang và làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
• Mất ngủ, thiếu ngủ, lo âu, căng thẳng cũng có thể gây xuất hiện nhiều mụn và làm tình trạng tồi tệ hơn.
• Thuyền mặc quần áo bó sát, chật chội có thể khiến các lỗ chân lông bị ứ bí, dễ hình thành mụn.
• Ô nhiễm từ môi trường sống, yếu tố nghề nghiệp (ngồi máy lạnh, tiếp xúc hóa chất, khói bụi, tiếp xúc nhiều với ánh nắng...) cũng góp phần gây ra mụn nang và làm tình trạng nặng hơn.

4. Cơ chế điều trị mụn nang

Mụn nang là dạng mụn viêm nặng, khi điều trị Bác sĩ da liễu tác động trực tiếp vào từng giai đoạn trong của quá trình hình thành mụn :

• Tăng tốc độ bong tróc lớp sừng.
• Giảm tắc nghẽn lỗ chân lông.
• Làm giảm quá trình viêm và ngăn mụn nặng hơn.

Đồng thời, tình trạng mụn nang của mỗi người là khác nhau (tình trạng mụn, mức độ viêm, nguyên nhân gây mụn, thói quen chăm sóc da, lịch sử điều trị,….). Do đó, không thể áp dụng rập khuôn một liệu trình, mà cần linh động, thay đổi phù hợp theo từng vấn đề sinh lý của làn da lẫn cơ chế bệnh sinh của bệnh lý mụn, nhằm đem lại hiệu quả điều trị cao nhất và an toàn nhất.

➤  Xem thêm bài viết: Trị mụn - lấy nhân mụn chuẩn y khoa Biolight.

➤  Xem thêm bài viết: Bảng giá dịch vụ trị mụn

5. Hướng dẫn cách chăm sóc da mụn nang tại nhà

Để điều trị mụn nang, không chỉ cần khám và điều trị với Bác sĩ Da liễu, mà còn cần tuân thủ các bước skincare cho da mụn nang đúng cách tại nhà. Việc thực hiện đầy đủ các bước dưỡng da khoa học sẽ giúp củng cố hàng rào bảo vệ da, ức chế vi khuẩn gây mụn, làm lỗ chân lông thông thoáng, ngăn chặn sự viêm nhiễm diễn ra và cải thiện tình trạng mụn nang ngay tại nhà. Tuy nhiên, việc này cần được thực hiện đúng cách và đầy đủ để đạt được kết quả tốt nhất.

Dưới đây là chỉ dẫn chăm sóc da mụn nang từ một chuyên gia Da liễu, mà bạn có thể tham khảo để có được làn da khỏe mạnh hơn.

Xây dựng quy trình skincare đúng cách tại nhà

Để giảm mụn nang hiệu quả, Bác sĩ Da liễu tại Phương Đông khuyên rằng bạn nên tối giản quy trình skincare của mình chỉ với 4 bước cơ bản tại nhà như sau:

• Làm sạch da (Tẩy trang vào buổi tối và sữa rửa mặt 2 lần/ ngày vào sáng, tối): Hãy sử dụng các sản phẩm làm sạch da nhẹ nhàng và thông thoáng theo hướng dẫn từ Bác sĩ.
• Thoa sản phẩm đặc trị mụn (thuốc bôi trị mụn, serum cho da dầu mụn 1-2 lần/ ngày vào sáng, tối): Hãy sử dụng loại được Bác sĩ Da liễu chỉ định và duy trì trong suốt thời gian điều trị.
• Dưỡng ẩm (2 lần/ ngày vào sáng, tối): Hãy chọn loại có chứa thành phần kháng viêm và làm dịu bề mặt da, có kết cấu mỏng nhẹ (dạng gel, lotion,…), dễ thẩm thấu để tránh gây bít tắc lỗ chân lông. Hãy tìm sự tư vấn từ Bác sĩ Da liễu hoặc Dược sĩ có chuyên môn. Đừng tự ý mua và sử dụng sản phẩm vì da mụn nang rất nhạy cảm và dễ bị kích ứng.
• Bảo vệ da bằng kem chống nắng (Dùng ban ngày): Hãy chọn kem chống nắng cho da dầu, mụn, có chỉ số SPF từ 30 trở lên và bôi lại sau 2 tiếng hoặc theo chỉ định từ Bác sĩ.

Cách chọn sản phẩm chăm sóc da mụn nang

Cách hạn chế tình trạng mụn nang hiệu quả là tránh sử dụng sản phẩm chăm sóc da chứa thành phần gây bít tắc lỗ chân lông, kích ứng da, và làm nặng thêm tình trạng mụn nang, bao gồm:

• Sản phẩm có nhiều dầu (Dầu dừa, dầu hạnh nhân, dầu olive, tinh dầu quả bơ, dầu khoáng): tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn gây mụn và gây bít tắc lỗ chân lông.
• Sản phẩm có hương liệu, tạo màu, tạo mùi (Ký hiệu FD & C, hương liệu nhân tạo, benzaldehyde): gây kích ứng da, tăng mức độ nhạy cảm của da và dễ sinh mụn.
• Thành phần làm mềm da (Sáp ong, cồn béo, acid béo,...): kích thích sinh nhân mụn và gây bóng nhờn.
• Chất bảo quản hóa học/ Parabens: có trong nhiều sản phẩm chăm sóc da nhằm tăng hạn sử dụng và có thể gây kích ứng da nghiêm trọng.
• Ngoài ra, duy trì thói quen ăn uống và sinh hoạt lành mạnh cũng là cách hỗ trợ giảm thiểu mụn nang.

Cách trị mụn nang tự nhiên từ bên trong với thói quen ăn uống và sinh hoạt lành mạnh

Các đề mục để cải thiện tình trạng mụn nang và sở hữu làn da mịn màng hơn:

• Bổ sung vào chế độ ăn uống nhiều thực phẩm có lợi như rau quả có màu xanh đậm, thực phẩm chứa axit béo omega-3 (cá, quả óc chó, hạt lanh), và vitamin C. Uống đủ lượng nước hàng ngày (1,5-2 lít) để giữ cho cơ thể được cân bằng.
• Loại bỏ các thực phẩm nguy cơ khỏi chế độ ăn uống, bao gồm sản phẩm từ sữa, thực phẩm có chỉ số đường huyết GI cao (cơm trắng, khoai tây, bánh ngọt, thức ăn nhanh), đồ uống có chứa caffeine (trà, cafe, bia, rượu), đồ cay nóng, dầu mỡ, v.v. Điều này giúp ngăn ngừa tình trạng sưng viêm càng nặng hơn.
• Đảm bảo ngủ đủ giấc hàng đêm, ít nhất 8 giờ/ngày, và tránh thức khuya quá 11h đêm. Hạn chế căng thẳng, stress, và luyện tập thể dục thể thao nhẹ nhàng.
• Thực hiện vệ sinh vật dụng cá nhân thường xuyên, bao gồm màn hình điện thoại, mắt kính, vỏ chăn, vỏ gối, từ 1-2 lần một tuần.
• Từ bỏ thói quen sờ, cạy, nặn mụn nang vì dễ làm tổn thương bề mặt da, gây lây lan vi khuẩn và khiến mụn khó điều trị hơn.

Lời khuyên của bác sĩ: Để điều trị và cải thiện tình trạng mụn nang, việc thay đổi thói quen chăm sóc da khoa học, ăn uống và sinh hoạt điều độ là rất quan trọng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng điều này không phải là giải pháp tức thì. Thay đổi thói quen là một yếu tố bổ trợ không thể thiếu nhưng không thể tách rời với phương pháp điều trị y khoa của bác sĩ da liễu, đặc biệt là trong những trường hợp mụn nang nặng, viêm nhiễm nghiêm trọng hoặc mụn nang lâu năm. Sự phối hợp giữa các phương pháp này sẽ giúp phát huy tác dụng mạnh và đem lại hiệu quả cao hơn.

6. Trị Mụn viêm nang hiệu quả tại các Phòng khám da liễu.

Tại các cơ sở y tế, Bác sĩ sẽ tiến hành đánh giá tình trạng mụn, mức độ viêm và các đặc điểm khác nhau ở từng bệnh nhân (bao gồm độ tuổi, giới tính, nguyên nhân gây mụn, thói quen, lịch sử điều trị và khả năng đáp ứng của cơ thể) để xác định phương pháp điều trị tối ưu cho từng trường hợp.

Sử dụng thuốc uống, thuốc bôi hoặc liệu pháp hormone

Các thuốc trị mụn chứa các thành phần chống viêm, kháng khuẩn và tiêu diệt vi khuẩn C.acnes gây mụn. Chúng cũng giúp mụn nhanh chóng hồi phục bằng cách khô dịch mủ và giảm thiểu cồi mụn.

Các loại thuốc kháng sinh như Tetracycline, doxycycline, minocycline, erythromycin,... được chỉ định để điều trị mụn viêm trung bình đến nặng, kèm theo nang mủ. Chúng có thể được kết hợp với thuốc bôi tại chỗ như retinoids hoặc benzoyl peroxide.

Trong trường hợp mụn nang viêm nặng, phức tạp hoặc tái phát nhiều lần mà các phương pháp trên không đem lại hiệu quả, Bác sĩ có thể sử dụng các loại thuốc Retinoid như Isotretinoin hoặc liệu pháp hormone bao gồm sử dụng estrogen liều thấp và progesterone (thuốc ngừa thai) hoặc thuốc kháng androgen (spironolactone). Trước khi chỉ định và kê toa các loại thuốc này, Bác sĩ cần tiến hành xét nghiệm máu và khám sức khỏe tổng quát để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân.

Lời khuyên của bác sĩ: 

Thuốc là một trong những phương pháp hiệu quả giúp điều trị mụn viêm "cứng đầu". Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây ra các tác dụng phụ và tình trạng kháng kháng sinh. Do đó, tự ý mua và sử dụng thuốc trị mụn hoặc nghe theo lời khuyên của những người không có chuyên môn như bạn bè, người thân là không nên.

Để đạt được hiệu quả cao nhất và đảm bảo an toàn, bạn nên tìm đến phòng khám trị mụn gần nhất và tham khảo ý kiến của bác sĩ để được kê đơn thuốc trị mụn phù hợp với tình trạng của bạn.

Chiếu ánh sáng sinh học Biolight trị mụn giảm nhờn, giảm viêm

Sử dụng đèn LED là một phương pháp mới trong điều trị mụn viêm, và nó đã được chứng minh là hiệu quả. Ánh sáng xanh và đỏ là hai dạng ánh sáng thường được sử dụng trong điều trị mụn. Ánh sáng xanh giúp giảm tình trạng viêm và sưng, trong khi ánh sáng đỏ giúp cân bằng hoạt động của tuyến bã nhờn và thúc đẩy sự phát triển của sợi mô liên kết dưới da, giảm thiểu sẹo do mụn nang để lại. Khi kết hợp cả hai ánh sáng, hiệu quả trong việc giảm nhờn và viêm là rất cao. Tuy nhiên, phương pháp này thường chỉ được áp dụng khi có sự chuyển biến tích cực trong quá trình điều trị mụn nang. Vì vậy, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng phương pháp này để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Công nghệ IPL với bước sóng 400 – 470nm điều trị mụn viêm

Phương pháp IPL (Intense Pulsed Light) được sử dụng để điều trị mụn viêm sưng bằng cách sử dụng ánh sáng mạnh phổ rộng để tiêu diệt vi khuẩn nằm dưới da, làm giảm hoạt động của tuyến bã dưới da và nâng cao hiệu quả điều trị mụn viêm sưng. Đồng thời, phương pháp này cũng giúp cải thiện các tổn thương sâu dưới da do mụn nang viêm, tăng cường sản xuất collagen để lấp đầy các vùng nông của sẹo do mụn nang gây ra và thu nhỏ lỗ chân lông.

Trong những trường hợp mụn nang ác tính nghiêm trọng với kích thước lớn hơn 5cm và lan rộng tạo thành khối sưng viêm lớn trên da, Bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp tiêm Cortisone vào trong nang mụn, hoặc thực hiện việc dẫn lưu/rạch dẫn mủ ra ngoài để giảm sưng viêm.